บทนำ

โดรนไม่ใช่เพียงอุปกรณ์เพื่อความบันเทิงอีกต่อไป แต่กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในสื่อมวลชน เกษตรกรรม โลจิสติกส์ ไปจนถึงงานตรวจสอบโครงสร้างพื้นฐาน การกำกับดูแลจึงเป็นเรื่องจำเป็น เพื่อความปลอดภัยของสาธารณะและความมั่นคงของประเทศ บทความนี้สรุปสาระสำคัญจากประกาศของ กสทช. ว่าด้วยการขึ้นทะเบียน เครื่องวิทยุคมนาคมประเภทอากาศยานซึ่งไม่มีนักบิน (โดรน) พร้อมเทียบมาตรฐานต่างประเทศ และชี้แนวโน้มที่ผู้ใช้งานควรรู้

ที่มาของประกาศ

เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2566 สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ได้มีหนังสือด่วนที่สุด แจ้งต่อผู้ได้รับใบอนุญาตให้ทำเครื่องวิทยุคมนาคมทุกประเภทให้ ดำเนินการขึ้นทะเบียนโดรนก่อนส่งมอบหรือใช้งาน โดยมีเหตุผลจากประกาศของ สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (กพท.) ที่ห้ามปล่อยหรือใช้อากาศยานไร้คนขับโดยไม่ได้รับอนุญาต เพื่อรักษาความปลอดภัย ความเป็นระเบียบ และความมั่นคงของประเทศ

ประเด็นสำคัญของประกาศ กสทช.

1. ต้องขึ้นทะเบียนก่อนใช้งาน/ส่งมอบ – ผู้มีหรือจะจำหน่ายโดรนต้องทำให้เครื่องได้รับการขึ้นทะเบียนกับ กสทช. ก่อนใช้งานจริงหรือก่อนส่งมอบให้ผู้รับรายใหม่
2. โดรนถือเป็นเครื่องวิทยุคมนาคม – เพราะมีการรับ-ส่งสัญญาณควบคุมและข้อมูล จึงอยู่ภายใต้กฎการบริหารจัดการคลื่นความถี่
3. ยกระดับความปลอดภัยและความมั่นคง – ลดความเสี่ยงการก่อกวนการบิน การรบกวนสัญญาณ การสอดแนม หรือการใช้งานผิดวัตถุประสงค์

ผลกระทบต่อผู้ใช้งานและผู้ประกอบการ

• ผู้ใช้งานทั่วไป – ต้องเตรียมเวลาและค่าใช้จ่ายสำหรับการขึ้นทะเบียน แต่แลกมากับความมั่นใจว่าการใช้งานถูกกฎหมาย
• ผู้ประกอบการ/ร้านค้า – ควรแจ้งลูกค้าเรื่องข้อกำหนดการขึ้นทะเบียน และอาจจัดบริการช่วยดำเนินการเพื่อความสะดวก
• ภาครัฐและความปลอดภัยสาธารณะ – การมีฐานข้อมูลโดรนช่วยให้ติดตาม ตรวจสอบ และบังคับใช้กฎหมายได้มีประสิทธิภาพ

กฎหมายต่างประเทศ: เปรียบเทียบอย่างย่อ

หลายประเทศใช้หลักการคล้ายกัน ได้แก่ บังคับขึ้นทะเบียน การทดสอบ/ใบอนุญาตผู้ควบคุม และ ข้อจำกัดพื้นที่-เพดานบิน ตารางต่อไปนี้สรุปภาพรวมเพื่อการเปรียบเทียบ:

*ข้อมูลสรุปเพื่อภาพรวม อาจมีการเปลี่ยนแปลง/รายละเอียดปลีกย่อยเพิ่มเติม ควรตรวจสอบข้อกำหนดล่าสุดกับหน่วยงานแต่ละประเทศก่อนใช้งาน

บทเรียนและแนวโน้มในอนาคต

• มาตรฐานสากลกำลังบรรจบกัน – ประเทศต่าง ๆ เน้นลงทะเบียน + ทดสอบความรู้ + กำหนดพื้นที่บิน
• Remote ID – มีแนวโน้มถูกนำมาใช้กว้างขึ้น (ญี่ปุ่นใช้แล้ว) เพื่อระบุตัวตนแบบเรียลไทม์และลดความเสี่ยง
• การประยุกต์ใช้งานโตอย่างต่อเนื่อง – สื่อ เกษตร โลจิสติกส์ ความปลอดภัย และตรวจสภาพโครงสร้าง ส่งผลให้กติกาเข้มงวดยิ่งขึ้น

สรุป

การบังคับขึ้นทะเบียนโดรนของ กสทช. เป็นกลไกสำคัญในการบริหารจัดการคลื่นความถี่และความปลอดภัยสาธารณะ สอดคล้องทิศทางสากล ผู้ใช้งานควรมองการขึ้นทะเบียนไม่ใช่ภาระ แต่คือ ความรับผิดชอบร่วมกันต่อสังคม เพื่อให้เทคโนโลยีโดรนสร้างประโยชน์สูงสุดอย่างปลอดภัยและยั่งยืน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)